Дар Тоҷикистон ҳиссаи пардохтҳо тавассути кортҳо ва ҳамёнҳои электронӣ тақрибан ду баробар афзоиш ёфтааст
Ҳаҷми пардохтҳои ғайринақдӣ дар гардиши савдо ва чаканаи Тоҷикистон дар шашмоҳаи аввали имсол нисбат ба ҳамин давраи соли 2021 қариб ду баробар афзоиш ёфтааст. Дар ин бора ба АМИТ «Ховар» дар Бонки миллии Тоҷикистон (БМТ) хабар доданд.
Тибқи маълумоти БМТ, дар моҳҳои январ-июни соли 2022 муассисаҳои савдо ва хизматрасонии кишвар ба маблағи 2,9 миллиард сомонӣ пардохтҳои ғайринақдӣ (бо кортҳои пардохтӣ ва ҳамёнҳои электронӣ) қабул намудаанд, ки нисбат ба ҳамин давраи соли 2021-ум 96,9 фоиз зиёд мебошад. Бо истифода аз кортҳои пардохтӣ ва ҳамёнҳои электронӣ дар нимсолаи аввал 14,3 миллион амалиёт анҷом дода шуд. Ин омор дар қиёс ба моҳҳои январ-июни соли гузашта 31,2 фоиз зиёд мебошад.
Тибқи иттилои Бонки миллии Тоҷикистон, ин нишондиҳанда зарфи солҳои охир мунтазам афзоиш ёфта, ҳаҷми як амалиёт бо истифода аз кортҳои пардохтӣ ва ҳамёнҳои электронӣ ба ҳисоби миёна 203 сомониро ташкил медиҳад. Ин бо назардошти вазъияти кунунии иҷтимоию иқтисодии мамлакат маблағи хеле калон — кариб ба нафақаи миёна ва сеяки ҳадди ақалли музди кори мамлакат баробар аст.
Дар ҳамин ҳол, ба гузориши Бонки миллии Тоҷикистон, 89,1 фоизи муомилот бо кортҳои пардохтӣ ва ҳамёнҳои электронӣ ба гирифтани пули нақд рост меояд. Ҳиссаи амалиёти гирифтани пули нақд дар шашмоҳаи аввали соли ҷорӣ нисбат ба ҳамин давраи соли 2021 ҳамагӣ 1,2 банди фоизӣ кам шудааст.
Тавре қаблан АМИТ «Ховар» иттилоъ дода буд, теъдоди умумии ҳамёнҳои электронии ташкилоти қарзии Тоҷикистон дар оғози соли 2021 то 1,7 миллион адад зиёд гардида буд. Ҳамин тариқ, шумораи ҳамёнҳо соли 2020 нисбат ба соли 2019 4,9 маротиба ё 1,4 миллион адад афзоиш ёфтааст.
Шумораи умумии кортҳои пардохтии бонкии дар муомилотбуда дар аввали шашмоҳаи дуюми соли 2022 4,2 миллион ададро ташкил дод. Ин нисбат ба ҳамин давраи соли гузашта 28 фоиз зиёд аст. Теъдоди ҳамёнҳои электронӣ тақрибан 5 миллион ададро ташкил дод, ки нисбат ба ҳамин давраи соли гузашта 70 фоиз зиёд мебошад. Хотиррасон мекунем, ки афзоиши умумии пардохтҳои ғайринақдӣ дар саросари ҷаҳон мушоҳида мешавад. Тибқи пешгӯиҳои Worldpay, паҳншавии пардохтҳо тавассути ҳамёнҳои электронӣ идома хоҳад ёфт: масалан, ҳангоми харидани мол дар мағозаҳои ҷисмонӣ, ҳиссаи онҳо дар соли 2022 18 дарсад ва дар сурати тиҷорати онлайн 11 дарсад афзоиш хоҳад ёфт. Ин усули пардохт тақрибан нисфи тамоми пардохтҳои онлайниро дар соли 2022 ва беш аз чоряки пардохтҳоро дар мағозаҳои одӣ ташкил медиҳад.
Худи тиҷорати онлайн дар ин давра ба ҳисоби миёна дар як сол 19 фоиз афзоиш меёбад. Дар ҳамин ҳол, паҳншавии усулҳои нав дар кишварҳои гуногун нобаробар аст — масалан, сокинони Олмон ҳоло ҳам аксар вақт бо пули нақд пардохт мекунанд, дар Амрико пардохт маъмулан ба таври анъанавӣ тавассути чекҳо ва кортҳои қарзӣ сурат мегирад.
Усулҳои нави пардохт махсусан дар минтақаи Осиё ва ҳавзаи уқёнуси Ором фаъоланд: ҳоло ҳиссаи ҳамёнҳои электронӣ дар сурати харид дар мағозаҳои интернетӣ 52 фоиз ва дар мағозаҳои одӣ 27 фоизро ташкил медиҳад. То соли 2022 ин саҳмияҳо бояд мутаносибан 66 фоиз ва 42 фоиз афзоиш ёбанд.
